Het virtuele klaslokaal: veilig online lesgeven

Laatste update 04 juli 2022

Veel onderwijsinstellingen zijn door corona (deels) overgestapt op digitaal thuisonderwijs. Naar verwachting zal hybride lesgeven ook in de toekomst een grotere rol gaan spelen. Leerlingen volgen dan vanuit huis lessen of colleges, die fysiek plaatsvinden in een leslokaal of collegezaal. Dit brengt veel voordelen met zich mee, maar zeker ook uitdagingen. Hoe ga je bijvoorbeeld om met thema’s zoals privacy en beveiliging, wanneer het gaat om videobellen en online surveillance?

Privacy en online onderwijs

In het onderwijs wordt er nu vooral ingezet op online (video)bellen en digitale surveillance voor het monitoren van tentamens of toetsen, ook wel bekend als online proctoring. Dit zijn ideale middelen voor het continueren van onderwijs, zonder dat leerlingen vertraging oplopen. Maar digitaal thuisonderwijs kan ook een forse inbreuk vormen op privacy, zeker nu alles rondom onderwijs op afstand in korte tijd geregeld moest worden.

Aanbevelingen veilig online lesgeven

Ook de AP (Autoriteit Persoonsgegevens) kreeg regelmatig vragen van ouders, leerlingen, studenten en docenten over de verwerking van persoonsgegevens, privacy en beveiliging in het onderwijs. Zijn de systemen die scholen gebruiken wel veilig? En kunnen gegevens niet in de verkeerde handen vallen? De AP heeft specifiek onderzoek gedaan naar twee belangrijke middelen voor online lesgeven: online (video)bellen en online surveillance. Voor een veilig gebruik hebben ze enkele aanbevelingen geschreven:

Voor online (video)bellen moet er een duidelijk beleid zijn voor de inzet van applicaties. Daarin moet zijn vastgelegd waarvoor de videobeelden gebruikt mogen worden. Wanneer het niet noodzakelijk is, mogen er geen studenten of leerlingen in beeld zijn bij opnames van een les.
Bij online surveillance moet de privacy inbreuk zo klein mogelijk zijn. Ga daarnaast altijd na of online surveillance echt noodzakelijk is. Ook moeten leerlingen en studenten worden geïnformeerd over hun rechten.

Ook heb je te maken met de softwareleverancier. Wat is de bestaande beveiliging op een laptop of tablet? Welke applicaties zijn er geïnstalleerd? Wie kan bij welke data? Maken leerlingen en docenten gebruik van eigen hardware, of is er gekozen voor het huren van tablets en om laptops voor studenten te huren? Dit zijn allemaal vragen die je als IT-afdeling moet beantwoorden, om een veilig virtueel klaslokaal te verzorgen.